Jutro Wigilia, która w tym roku przypada w czwartą niedzielę Adwentu. Wiemy o dwóch kantatach napisanych przez Johanna Sebastiana Bacha na ostatnią niedzielę przed Bożym Narodzeniem. O jednej z nich – Herz und Mund und Tat und Leben, BWV 147a – pisałem już przy innej okazji. Powstała w Weimarze na czwartą niedzielę Adwentu w roku 1716, w Lipsku została rozszerzona i wykonana w święto Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny 2 lipca 1723. Z tej właśnie wersji pochodzi słynne Jesu, Joy of Man’s Desiring. Więcej o Herz und Mund und Tat und Leben możecie przeczytać w Odcinku 28 – Visitatio Mariae.

Drugą kantatą na ostatnią niedzielę Adwentu jest Bereitet die Wege, bereitet die Bahn, BWV 132. Kantata powstała w Weimarze i została wykonana 22 grudnia 1715 roku w kaplicy zamkowej. Utwór składa się z sześciu części i został rozpisany na cztery głosy solowe (sopran, alt, tenor, bas), czterogłosowy chór w ostatnim chorale oraz zespół instrumentalny złożony z oboju, dwojga skrzypiec, altówki, wiolonczeli i basso continuo z fagotem. Bach dopisał własnoręcznie w tytule: Dominicâ 4. Advent Xsti. Concerto á 9.

Nie zachowała się muzyka do kończącego kantatę chorału Ertöt uns durch deine Güte. Przyjęło się wykorzystywać więc muzykę do opartego na tym samym tekście finałowego chorału z kantaty Ihr, die ihr euch von Christo nennet,  BWV 164.

Libretto kantaty Bereitet die Wege, bereitet die Bahn, BWV 132 zostało napisane przez Salomona Francka i opublikowane w jego zbiorze Evangelisches Andachts-Opffer. Wspomniany już ostatni chorał pochodzi z piątej strofy hymnu Elisabeth Cruciger Herr Christ, der einig Gotts Sohn z roku 1524. Tekst jest ściśle związany z czytanym tego dnia w kościołach fragmentem Ewangelii wg św. Jana o świadectwie św. Jana Chrzciciela, który cytuje proroctwo Izajasza: Głos wołającego na pustyni: Przygotujcie drogę Pana, prostujcie na pustyni ścieżkę naszego Boga. 

Zapraszam do posłuchania początkowej arii z BWV 132 w wykonaniu Barbary Schlick (sopran) oraz Amsterdam Baroque Orchestra pod dyrekcją Tona Koopmana. Jej tekst Salomon Franck oparł właśnie na cytacie z księgi Izajasza. Co ciekawe, te same słowa zostały opracowany w początkowym accompagnato Comfort ye, comfort ye my people z oratorium Mesjasz Georga Friedricha Händla. John Eliot Gardiner pisze o tym tak: „BWV 132 to utwór intymny (…), trudno wyprzeć z głowy porównanie do accompagnato z Mesjasza Händla. Prawdę mówiąc, w przygotowywaniu drogi Panu sopran Bacha ma znacznie trudniejsze zadanie, niż tenor Händla…