Bardzo lubię, kiedy relacje piszą się w głowie same. Kiedy słowa układają się w rytm i znaczenia, które czuję doświadczając sztuki. Czasem dosłowne, czasem dopowiedziane, może nawet wyobrażone.
Reakcje publiczności ubiegłorocznego jubileuszowego XXX Bydgoskiego Festiwalu Operowego po spektaklu Dolce folia / Folia w wykonaniu zespołów Le Concert de l’Hostel i La Compagnie Käfig były bardziej niż entuzjastyczne. Podobnie z relacjami, które ukazały się w mediach. Zgodnie okrzyknięto je najlepszym spektaklem XXX BFM. Nic więc dziwnego, że Opera Nova postanowiła zaprosić Mourada Merzoukiego i jego zespół La Compagnie Käfig także i w tym roku. Do Bydgoszczy przyjechały PHÉNIX i VERTIKAL.

W pierwszym Merzouki połączył muzykę barokową i elektroniczną z hip-hopem. Główną rolę zagrała (i zatańczyła) viola da gamba. Dostojny instrument o miękkim i ciepłym brzmieniu kierował wszystkim co działo się na scenie. Raz niewidzialne nici łączące struny gamby z tancerzami, kierowały ich ruchami. Raz fale dźwiękowe wzbudzały falowanie ludzi. I jak w ruchach fal – były odbicia i załamania, dyfrakcja i interferencja. Dźwięki rezonowały w ludzkich ciałach. Tancerze chwilami grali ciałami towarzyszy, naśladując rychy gambistki. Zachwycała wielka wirtuozeria zarówno instrumentalistki (Garance Boizot), jak i współbrzmiących z nią tancerzy (Coline Fayolle, Aymen Fikri, Hatim Laamarti i Maureen Brut-Coutté)
Był Bach. Dużo Bacha. Czasem zajmująco zdekonstruowanego. Głęboka, basowa passcaglia i radosny gawot. Nawet chorał z kantaty Herz und Mund und Tat und Leben. Serce, usta, czyn i życie… Połączenie muzyki barokowej z elektroniczną stworzone przez Lucile Boulanger i Arandela było znakomitą podstawą spektaklu. A na koniec zapanowało barokowe szaleństwo. Folia. Mistrzowska zarówno instrumentalnie, jak i tanecznie.

PHÉNIX był intymnym, głębokim doświadczeniem. I choć kameralny, wzbudził żywiołową reakcję publiczności. Rzadko się zdarza bis przed przerwą, ale po zdających się nie mieć końca owacjach, tak się właśnie stało.

Także i w VERTIKAL pasjonaci muzyki dawnej mogli usłyszeć coś znajomego. Na początku i przy końcu, jakby klamrą, spięła przedstawienie pawana Johna Dowlanda Flow, my tears. Płyńcie, moje łzy, spływajcie ze swoich źródeł! Wygananym na zawsze, pozwólcie mi rozpaczać… Echa tego lamentu pobrzmiewały przez cały spektakl. Bo była to rozpaczliwa walka o wolność. Tancerze próbowali uwolnić się z ograniczającego ich dwuwymiaru. Wznosili się w powietrze. Tańczyli na ścianach. Wirowali na linach. Skakali na gumach. Na chwilę wymykali się grawitacji. Było mocno, energicznie, szybko, intensywnie, brawurowo, ekscytująco.

Ale na koniec – jak u Dowlanda – szczęście zostaje zepchnięte z najwyższego szczytu spełnienia. Wracamy na ziemię. Akceptujemy swoje ograniczenia. Na chwilę, bo przecież o wolności trudno zapomnieć.
W zeszłym roku wzruszyła mnie siedząca obok nobliwa pani, która w emocjach nagradzała artystów machając swoimi kulami. W tym roku kulami machałem ja. A publiczność klaskała, krzyczała, tupała. Bez końca. Bez końca. Dobrze, że jest w Bydgoszczy instytucja muzyczna, która ma odwagę proponować publiczności dzieła nieoczywiste. Która tworzy potrzeby, a nie tylko za nimi podąża. Która ma wizję i strategię, a nie tylko krótkoterminową taktykę. Bardzo temu kibicuję.

---

XXXI Bydgoski Festiwal Operowy
Opera Nova w Bydgoszczy, 4 maja 2025

Compagnie Käfig

Realizatorzy spektaklu PHÉNIX:
Choreografia: Mourad Merzouki
Asystent: Kader Belmoktar
Projekt oświetlenia: Yoann Tivoli
Koprodukcja: Pôle en Scènes
Encore Un Tour, Ambronay Festival
Spektakl stworzony przy wsparciu:
Centre National de la Musique

Realizatorzy spektaklu VERTIKAL:
Tancerze:
Francisca Alvarez
Rémi RMS Autechaud
Kader Belmoktar
Sabri Mucho Colin
Alba Faivre
Anaëlle Echalier
Pauline Journé
Maé Nayrolles
Teddy Verardo
Médésséganvi Swing Yetongnon
Choreografia: Mourad Merzouki
Asystent: Marjorie Hannoteaux

Scenografia: Benjamin Lebreton

Światła: Yoann Tivoli przy współpracy z Nicolasem Faucheux
Kostiumy: Pascale Robin, asystentka: Gwendoline Grandjean

Przygotowanie przestrzeni sceny powietrznej: Fabrice Guillot/Compagnie Retouramont
Projekt sprzętu linowego: Yves Faucheux

Instruktor tańca wertykalnego: Isabelle Pinon

Produkcja: Narodowe Centrum Choreograficzne Créteil i Val-de-Marne Käfig Compagnie
Koprodukcja: Biennale Tańca w Lyonie, Narodowa Scena Południowej Akwitanii, Maison des Arts de Créteil Spektakl stworzony przy wsparciu: Comédie de Valence
Muzyka do spektaklu: Armand Amar
Zdjęcia: Compagnie Käfig